Αθήνα, 20 Ιανουαρίου 2025

Δραματικό έλλειμμα βιβλιοθηκών στα νοσοκομεία της χώρας – Κλείνουν η μία μετά την άλλη

Για ποιους λόγους το διαδίκτυο δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις βιβλιοθήκες των νοσοκομείων

Για το σημαντικό έλλειμμα των βιβλιοθηκών στα νοσοκομεία της Ελλάδας και τις συνέπειες που αυτό έχει τόσο στην εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας, όσο και στην ορθή ιατρική καθ ημέραν πράξη, μιλά στο DailyPharmaNews η πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων & Επιστημόνων Πληροφόρησης (ΕΕΒΕΠ) Ανθή Κατσιρίκου. Η κ. Κατσιρίκου, μεταξύ άλλων υπογραμμίζει ότι το ίντερνετ σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις βιβλιοθήκες. «Αντίθετα με τα όσα πιστεύουν αρκετοί, οι επιστημονικές πηγές πληροφόρησης δεν βρίσκονται «ελεύθερα» στο διαδίκτυο, αλλά είναι συνδρομητικές και ιδιαίτερα ακριβές. Δυστυχώς, την τελευταία δεκαετία, στις περισσότερες νοσοκομειακές βιβλιοθήκες παρατηρείται το φαινόμενο της παντελούς έλλειψης πηγών, λόγω περιστολής των δημοσιονομικών δαπανών. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως η πρόσβαση των επιστημόνων σε τεκμηριωμένες επιστημονικές πληροφορίες που οδηγεί στην παροχή υπηρεσίων υγείας υψηλού επιπέδου, δεν καλύπτεται».

Μόνο 25 βιβλιοθήκες για τα 200 νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας  – Τουλάχιστον 20 χρόνια έχει να προκηρυχθεί θέση βιβλιοθηκονόμου

Σύμφωνα με την πρόεδρο της ΕΕΒΕΠ, σήμερα στην Ελλάδα, από καταγραφή του 2024, υπάρχουν καταγεγραμμένες περίπου 25 νοσοκομειακές βιβλιοθήκες για τα 200 νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας. Είναι ξεκάθαρο, σχολιάζει ότι μεγάλα νοσοκομεία δεν καλύπτονται από βιβλιοθήκη ή/και βιβλιοθηκονόμο,ενώ λόγω συνταξιοδότησης, ή μετατάξεων κλείνουν βιβλιοθήκες και δεν ξανανοίγουν. «Επιπλέον, προκήρυξη για θέση βιβλιοθηκονόμου στα νοσηλευτικά ιδρύματα έχει να γίνει τουλάχιστον μια 20ετία. Αποστολή των βιβλιοθηκών στα νοσοκομεία είναι η παροχή έγκυρης και έγκαιρης, δηλ. τεκμηριωμένης επιστημονικής πληροφόρησης, κυρίως από διεθνείς πηγές. Η επιστημονική πληροφόρηση των επαγγελματιών υγείας στόχο έχει: την μέγιστη δυνατή λήψη ορθών αποφάσεων οι οποίες έχουν ως επακόλουθο τη μείωση του χρόνου νοσηλείας και του αριθμού ιατρικών λαθών, καθώς και τη μείωση των άσκοπων ιατρικών εξετάσεων, όλα αυτά δηλαδή που συμβάλλουν στη στην παροχή υπηρεσιών υγείας υψηλού επιπέδου και στην μείωση των δαπανών για υπηρεσίες υγείας».

Να θεσμοθετηθεί κοινοπραξία Νοσοκομειακών Βιβλιοθηκών με ευρωπαϊκούς πόρους

Όπως εξηγεί η πρόεδρος της ΕΕΒΕΠ, η κοινότητα των νοσοκομειακών βιβλιοθηκονόμων, μέσω του επιστημονικού και επαγγελματικού τους σωματείου (ΕΕΒΕΠ), έχουν αρκετές φορές υποβάλλει προτάσεις προς το υπουργείο Υγείας που αφορούν την αντιμετώπιση των παραπάνω προβλημάτων, ωστόσο μέχρι σήμερα χωρίς ανταπόκριση. Μεταξύ άλλων έχει προταθεί η θεσμοθέτηση από το Υπουργείο Υγείας ενός Δικτύου (Κοινοπραξίας) νοσοκομειακών βιβλιοθηκών με Διοικούσα Επιτροπή,  κατά το παράδειγμα των Ελληνικών ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών (ΣΕΑΒ). «Με αυτό τον τρόπο θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν ή και να απορροφηθούν ευρωπαϊκοί πόροι, όπως άλλωστε είχε γίνει και με την αντίστοιχη κοινοπραξία των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών. Θα είναι εφικτό δηλαδή μέσω της κοινοπραξίας να παρέχονται υπηρεσίες πρόσβασης σε ηλεκτρονικές πηγές και βάσεις απαραίτητες για την κλινική πράξη, για όλους τους υγειονομικούς σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. Επιπλέον θα μπορούσε να οργανωθεί μία πύλη που θα συγκεντρωθούν όλες οι κατευθυντήριες οδηγίες από  όλες τις Διεθνείς και Ελληνικές  Ιατρικές Εταιρείες, διεθνής και ελληνική ιατρική αρθρογραφία κ.ά.). Επιπρόσθετα, θα μπορούσε να προταθεί υπηρεσία συλλογής και αξιοποίησης των δημοσιεύσεων και διαχείρισης των ερευνητικών δεδομένων που προκύπτουν από τα νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας (Ενιαίο Αποθετήριο Επιστημών Υγείας)».

Να ενταχθούν οι βιβλιοθήκες στα οργανογράμματα των νοσοκομείων ως τμήματα στη διεύθυνση Ιατρικής Υπηρεσίας

Σύμφωνα με την πρόεδρο της ΕΕΒΕΠ, ένα άλλο πρόβλημα που εμποδίζει την ορθή λειτουργία των νοσοκομειακών βιβλιοθηκών είναι πως στην πλειονότητά τους δεν περιγράφονται στα οργανογράμματα των νοσοκομείων, ούτε σαν την ελάχιστη οργανική μονάδα. «Ενώ, οι πτυχιούχοι βιβλιοθηκονόμοι συχνά απασχολούνται σε αλλότρια ή παράλληλα καθήκοντα, πράγμα που υποβαθμίζει την ίδια τη λειτουργία της βιβλιοθήκης, αλλά και τους ίδιους τους βιβλιοθηκονόμους οι οποίοι συχνά διαθέτουν μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών και διδακτορικές διατριβές. Η πρόταση μας είναι οι Βιβλιοθήκες να ενταχθούν στα οργανογράμματα των νοσοκομείων ως Τμήματα, στη Διεύθυνση Ιατρικής Υπηρεσίας, με Προϊστάμενο  πτυχιούχο Βιβλιοθηκονόμο. Η ρύθμιση αυτή  δεν έχει κανένα οικονομικό κόστος και διευθετεί ένα χρόνιο πρόβλημα της Δημόσιας Διοίκησης», τονίζει η πρόεδρος της ΕΕΒΕΠ.

Κάθε ίδρυμα που παρέχει εκπαίδευση, οφείλει να διαθέτει Βιβλιοθήκη

Τα νοσοκομεία, πέραν της παροχής υπηρεσιών υγείας σε ασθενείς, παρέχουν εκπαίδευση σε νέους επαγγελματίες υγείας αλλά και επιμόρφωση σε εν ενεργεία λειτουργούς υγείας, αναφέρει η κ. Κατσιρίκου, για να επισημάνει στη συνέχεια ότι σε όλα τα νοσηλευτικά ιδρύματα παγκοσμίως, ιδιαίτερα όσα έχουν και πανεπιστημιακές κλινικές, λειτουργούν νοσοκομειακές βιβλιοθήκες, προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες επιστημονικής πληροφόρησης των επαγγελματιών υγείας (ειδικευμένων και εκπαιδευόμενων). «Όπως προβλέπεται διεθνώς, κάθε ίδρυμα που παρέχει εκπαίδευση, οφείλει να διαθέτει βιβλιοθήκη, προκειμένου να εξυπηρετούνται οι εκπαιδευτικές και ερευνητικές ανάγκες της κύριας κοινότητας χρηστών του ιδρύματος», καταλήγει η Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων& Επιστημόνων Πληροφόρησης, Ανθή Κατσιρίκου.