Παρέμβαση της ΕΕΒΕΠ στο νομοσχέδιο “Ίδρυση Οργανισμού Βιβλίου και Πολιτισμού”
Πώς γίνεται ένα νομοσχέδιο για την προώθηση του βιβλίου και της ανάγνωσης να αγνοεί την ύπαρξη βιβλιοθηκών;
Η ανάρτηση του σχεδίου νόμου με τίτλο: «Ίδρυση Οργανισμού Βιβλίου και Πολιτισμού» του Υπουργείου Πολιτισμού στο Δικτυακό Τόπο Διαβουλεύσεων, η διαπίστωση ότι απουσιάζουν οι βιβλιοθήκες ως θεσμός από τις διατάξεις στη στοχοθεσία του, αλλά και ως κλάδος, -τόσο στο επίπεδο της θεσμικής εκπροσώπησης στο υπό συγκρότηση ΔΣ, όσο και στα υπόλοιπα άρθρα που αφορούν την υλοποίηση της εθνικής πολιτικής βιβλίου- έχει δημιουργήσει πολλά ερωτήματα στον κλάδο των Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων και Επιστημόνων Πληροφόρησης (EEBEΠ).
Σε μια εποχή όπου οι συνέργειες, η εξωστρέφεια, η ορθολογική διαχείριση των οικονομικών και ανθρώπινων πόρων αποτελούν ικανή και αναγκαία συνθήκη για την κοινωνική εξέλιξη και ανάπτυξη, αδυνατούμε να κατανοήσουμε την παντελή αγνόηση από το Υπουργείο Πολιτισμού, της Εθνικής Βιβλιοθήκης, των δημοσίων και δημοτικών βιβλιοθηκών, αλλά και όλων των βιβλιοθηκών της χώρας που αγωνίζονται για την εκπαίδευση των πολιτών, την κάλυψη των πληροφοριακών τους αναγκών και την καλύτερη κατάρτισή τους προκειμένου να είναι ανταγωνιστικοί στην αγορά εργασίας. Παράλληλα αγωνίζονται για την καλύτερη κοινωνική τους ένταξη και την απάλυνση των κοινωνικών διαφορών μέσω της παιδείας.
Οι βιβλιοθήκες, οι κατεξοχήν αυτοί χώροι του βιβλίου και προώθησης της ανάγνωσης δεν λαμβάνονται υπόψη, όχι μόνον στο εν λόγω σχέδιο νόμου, αλλά και σε άλλες εξαγγελθείσες πολιτικές (Περιφερειακά Γραφεία Σύγχρονου Πολιτισμού), αν και λειτουργούν σε όλη την επικράτεια και επιτελούν τον ίδιο πολιτιστικό ρόλο μέσα από το πλέγμα υπηρεσιών, δράσεων και λειτουργιών που υλοποιούν. Προς τι λοιπόν η δημιουργία μιας παράλληλης με τις βιβλιοθήκες νέας δομής; Σήμερα μάλιστα που οι βιβλιοθήκες λειτουργούν και ως εν δυνάμει εκδότες, παρέχοντας και αυτή την υπηρεσία.
Έχει αποδειχτεί στην πράξη και σε διεθνές επίπεδο ότι μόνο οι βιβλιοθήκες μπορούν να διαμορφώσουν αναγνώστες σε μια κοινωνία. Η προσωπικότητα που μαθαίνει να διαβάζει και να μελετά θα αναπτύξει την προσωπική του βιβλιοθήκη, αγοράζοντας τα βιβλία που την ενδιαφέρουν. Αυτή τη συνήθεια της φιλαναγνωσίας κανείς δεν μπορεί να την αναπτύξει μόνος του χωρίς τις βιβλιοθήκες: ούτε ο συγγραφέας, ούτε ο εκδότης.
Μια σύγχρονη και λειτουργική πολιτική για το βιβλίο και τον πολιτισμό οφείλει να βασίζεται στη ολιστική συμβολή των βιβλιοθηκών στη ζωή των κοινωνιών. Οι βιβλιοθήκες είναι ζωτικοί παράγοντες κάθε κοινωνίας. Μέσα από το βιβλίο και τις άλλες πηγές πληροφόρησης αλλάζουν τις κοινωνίες: οι αλλοδαποί μαθαίνουν ελληνικά, οι άνεργοι αποκτούν νέες δεξιότητες, οι επιχειρηματίες δεδομένα για τη δουλειά τους, οι νέοι αποκτούν σωστές ερευνητικές συνήθειες. Όλοι αποκτούν αναγνωστικές συνήθειες και μαθαίνουν πώς να μαθαίνουν και πως το βιβλίο είναι απαραίτητο στη ζωή τους. Η βιβλιοθήκη προσφέρει κάτι για τον καθένα, ανεξάρτητα φύλου, ηλικίας και προέλευσης και συμβάλει στην κοινωνική συνοχή και την ανταγωνιστικότητα της χώρας.
Η πολιτεία έχει χρέος να μεριμνά για τη στήριξη των βιβλιοθηκών και την εκπαιδευτική, κοινωνική και αναπτυξιακή τους συμβολή.
Οι βιβλιοθήκες, ως θεσμοί της δημοκρατίας, εντάσσονται στην εκπαιδευτική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη των σύγχρονων κρατών και θεωρούνται ένα από τα σημαντικότερα κύτταρα διατήρησης του πολιτισμού και της συλλογικής μνήμης. Αποτελούν τους χώρους όπου η ιδιωτική εμπειρία της ανάγνωσης συναντά το δημόσιο χώρο και την ιδέα της συνάθροισης ως κοινωνική πλέον δραστηριότητα που μας οδηγεί στον ευρύτερο χώρο της κουλτούρας και του πολιτισμού μιας κοινωνίας. Οι βιβλιοθήκες παρέχοντας πρόσβαση στην πληροφορία και τη γνώση καλύπτουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις ανάγκες της κοινότητας την οποία υποστηρίζουν.
Η Ένωση Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων και Επιστημόνων Πληροφόρησης έχει εκφράσει τις απόψεις της για το πώς θα έπρεπε να λειτουργήσει ο φορέας του βιβλίου σε εθνικό επίπεδο, προκειμένου να χαραχτεί μια Εθνική στρατηγική για το βιβλίο και τη φιλανανγνωσία στη χώρα μας.
Πιο συγκεκριμένα μια συστηματική πολιτική βιβλίου περιλαμβάνει:
α) το εθνικό δίκτυο βιβλιοθηκών (έλλειψη οργανωμένου δικτύου λαϊκών, ειδικών, σχολικών βιβλιοθηκών κ.λπ)
β) τους θεσμούς που θα ενισχύουν την ανάγνωση, τη βιβλιοφιλία και το κύρος του βιβλίου ως πνευματικού αγαθού
γ) την ενίσχυση του τομέα της παραγωγής και της διακίνησής του βιβλίου
δ) την προβολή της σύγχρονης δημιουργίας στο εξωτερικό στο πλαίσιο μιας οργανωμένης πολιτιστικής πολιτικής
ε) τη διαρκή επικοινωνία με όλους τους παράγοντες του βιβλίου, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό
στ) την υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών (e-book, κ.λπ),
ζ) τη δημιουργία σχέσεων με τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας
η) την αξιοποίηση του βιβλίου ως εργαλείου εκπαίδευσης, κατάρτισης και Δια Βίου Μάθησης.
Στο πλαίσιο της βιβλιολογικής πολιτικής κάθε σύγχρονου κράτους η παρουσία των βιβλιοθηκών θεωρείται δεδομένη και άρρηκτα συνδεδεμένη με την υιοθέτηση, σχεδιασμό, χάραξη και υλοποίηση μιας εθνικής πολιτικής για την προώθηση του βιβλίου και της ανάγνωσης ως μορφωτικού, πολιτιστικού και ψυχαγωγικού μέσου, καθώς και των εν γένει πολιτισμικών πρακτικών που την προάγουν.
Είναι χρέος της ελληνικής πολιτείας να προχωρήσει άμεσα και στη θεσμοθέτηση και υλοποίηση του «Εθνικού Δικτύου Βιβλιοθηκών» μέσα από τη διαμόρφωση του κατάλληλου νομοθετικού πλαισίου το οποίο θα καθορίζει τις γενικές αρχές και θα μεριμνά για το συντονισμό μεταξύ των σχετικών φορέων και των βιβλιοθηκών, καθώς και για την αποτελεσματική οργάνωση και λειτουργία τους, για τη συνεχή ανάπτυξή τους στη βάση όχι μόνο των αναγκών της χώρας αλλά και των επιταγών της σύγχρονης τεχνολογίας και επιστήμης.
Το Υπουργείο Πολιτισμού οφείλει να αποδείξει έμπρακτα ότι οι βιβλιοθήκες, ως χώροι μάθησης, έρευνας, σκέψης, προβληματισμού, πολιτισμού και προαγωγής της ανάγνωσης κατέχουν διακριτή θέση στο πλαίσιο της ακολουθούμενης πολιτιστικής πολιτικής και ότι η εδραίωση του θεσμού των βιβλιοθηκών και η συστηματική υποστήριξη αυτού αποτελεί προτεραιότητα της πολιτείας.
Καλούμε τον Πρωθυπουργό της χώρας καθώς και την Υπουργό Πολιτισμού να αναθεωρήσουν την απόφαση αυτή και να προχωρήσουν στην ένταξη των βιβλιοθηκών στο σχέδιο νόμου για «Ίδρυση Οργανισμού Βιβλίου και Πολιτισμού» και στις απαιτούμενες ενέργειες προς την κατεύθυνση αυτή.
Η πρότασή μας είναι: στο υπάρχον δίκτυο των βιβλιοθηκών όλων των ειδών, να ενταχθεί η λειτουργία του σχεδιαζόμενου δικτύου των περιφερειακών γραφείων σύγχρονου πολιτισμού και να επεκταθεί ο ρόλος των βιβλιοθηκών αντί να υποβιβάζεται. Είναι περιττή η δημιουργία ενός νέου θεσμού ο οποίος επικαλύπτει τις υπηρεσίες των βιβλιοθηκών και θα λειτουργήσει αποδυναμώνοντας το όλο εγχείρημα.
Το ΔΣ της Ένωσης Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων και Επιστημόνων Πληροφόρησης (EEBEΠ)
Κοινοποίηση:
- Γραφείο Πρωθυπουργού
- Γραφείο Υπουργού Πολιτισμού
- Πολιτικά Κόμματα
- ΜΜΕ
- Βιβλιοθηκονομική Κοινότητα