Η ραδιοφωνική εκπομπή της Ένωσης Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων & Επιστημόνων Πληροφόρησης και της Βιβλιοθήκης του Δήμου Ηρακλείου Αττικής κάθε Κυριακή κοντά σας, 10 – 12 το πρωί, μέσα από τη συχνότητα του Επικοινωνία 94 FMΡαδιόφωνο Δήμου Ηρακλείου Αττικής.

Επιμέλεια – Παρουσίαση: Γιώργος Γλωσσιώτης, Χριστίνα Κυριακοπούλου, Φρόσω Παυλίδου, Δημήτρης Πολίτης

Στα πλαίσια της εβδομαδιαίας κυριακάτικης εκπομπής «Βιβλιοθήκες στα FM», την Κυριακή 7 Απριλίου 2013, 10.30 π.μ.-12.00, οι οικοδεσπότες Χριστίνα Κυριακοπούλου και Δημήτρης Πολίτης είχαν καλεσμένους δύο εκλεκτούς εκπροσώπους των ελληνικών Γραμμάτων: τον Πρόεδρο της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών Παύλο Ναθαναήλ, στον οποίον και ήταν αφιερωμένη η εκπομπή, και τον Γενικό Έφορο της Εταιρείας Τάσο Μακράτο.

Ο Παύλος Ναθαναήλ γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και γράφει ποίηση και πεζά κείμενα από τα 17 του χρόνια. Στα 20 του χρόνια ήλθε στην Αθήνα, όπου εργάσθηκε ως δημοσιογράφος και καθηγητής Αγγλικών. Στα 27 του μετέβη στο Λονδίνο, όπου έλαβε μέρος σε διαγωνισμό που είχε προκηρύξει το BBC για πρόσληψη δημοσιογράφων. Ήλθε 1^ος στο διαγωνισμό, προσελήφθη στο BBC όπου υπηρέτησε επί 28 χρόνια, ανεβαίνοντας όλη την κλίματα της ιεραρχίας. Διετέλεσε Δ/ντής του Ελληνικού Προγράμματος του BBC και αργότερα Δ/ντής Προγράμματος για όλη τη Νότιο Ευρώπη, όντας ο μόνος Έλληνας που κατέλαβε τόσο υψηλή θέση στο BBC. Στη διάρκεια της παραμονής του στο Λονδίνο, συνέχισε την λογοτεχνική του δραστηριότητα (ποίηση, πεζά, δοκίμια) και παράλληλα σπούδασε Διεθνείς Σχέσεις στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Ερχόμενος στην Ελλάδα στις αρχές της δεκαετίας του ’90, διετέλεσε διευθυντής Ραδιοφωνίας της ΕΡΤ (1995-1997) και Γενικός Γραμματέας και αργότερα Πρόεδρος (μέχρι σήμερα) της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών. Επίσης είναι Πρόεδρος του Συνδέσμου Φίλων του Ελαφρού Τραγουδιού, Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Μπάιρον για τον Φιλελληνισμό και Αντιπρόεδρο ς του Παρατηρητηρίου των Διεθνών Οργανισμών.

Ο Τάσος Μακράτος, ποιητής, φιλόλογος, Ερευνητής Πανεπιστημίου Αθηνών και Γενικός Έφορος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, σπούδασε Φιλολογία και Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Μηχ/γος-Ηλ/γος στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Την περίοδο 1985-86 έκανε μεταπτυχιακές σπουδές Νεοελληνικής και Βυζαντινής Φιλολογίας στο Παρίσι, στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης. Σήμερα, παράλληλα με τη λογοτεχνική του δραστηριότητα (συγγραφή, δημοσιεύσεις σε περιοδικά και εφημερίδες, εκδόσεις, διαλέξεις, κριτική), ως Φιλόλογος-Ερευνητής ασχολείται με έρευνα πάνω σε κείμενα Νεοελληνικής, Βυζαντινής και Γαλλικής Μεσαιωνικής Λογοτεχνίας (Φιλοσοφική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών). Γράφει ποίηση από πολύ μικρός και έχει μεγάλο σε έκταση ανέκδοτο υλικό. Το ποιητικό του έργο έχει δύο θεματογραφικούς άξονες: τον κοινωνικό – αγωνιστικό – πατριωτικό, όπου συγκαταλέγονται τα ν εανικά του έργα «Υπαίτιος» και «Προλετάριος» και το πρόσφατο «Διάλογος με τον Διονύσιο Σολωμό και την Ελευθερία. Μεσολογγίου Ύμνος» (2011), και τον στοχαστικό – ερωτικό, όπου εντάσσονται οι 4 τόμοι των «Μυστικών Ερώτων» (Ι: «Ερωτιάζειν», ΙΙ: «Ερωμένες Ημέρες», ΙΙΙ: «Ο Παρατατικός του Έρωτα», IV: «Παραλλαγές σ’ ένα ατέλειωτο Εμείς») (1986-2008), και το συλλογικό έργο «28 Ποιητές». Κείμενά του έχουν μεταφρασθεί στα Αγγλικά, Γαλλικά, Ιταλικά, Ρουμανικά και Βουλγαρικά. Το 1977 βραβεύεται στον λογοτεχνικό διαγωνισμό «Νεολαία ’77» με το ποίημά του «Ειρηνοβόλο Σπέρμα» και το 1996 με το α’ βραβείο Ποίησης από την Ακαδημία Γραμμάτων και Τεχνών της Ρώμης για το ποίημά του «Δοξαστικόν ες Αεί». Είναι ιδρυτικό μέλος της Πανελλήνιας Πολιτιστικής Κίνησης (ΠΠΚ) και της Ενωτικής Πορείας Συγγραφέων (ΕΠΟΣ), της οποίας υπήρξε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου. Διετέλεσε επίσης Ειδικός Γραμματέας του Οργανισμού για την Διεθνοποίηση της Ελληνικής Γλώσσας (ΟΔΕΓ).

Ο Παύλος Ναθαναήλ μίλησε για την σημαντική θέση που κατείχε στην ελληνική πνευματική ζωή η Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών σε όλη τη διάρκεια της μέχρι τώρα ζωής της. Ιδρύθηκε το 1934 και Πρόεδροί της υπήρξαν κορυφές της Ελληνικής Λογοτεχνίας, όπως ο Άγγελος Σικελιανός, ο Νίκος Καζαντζάκης, ο Γρηγόριος Ξενόπουλος. Η Εταιρεία υπήρξε πάντα παρούσα και στα κοινωνικά δρώμενα της κάθε εποχής. Σήμερα, που είναι μία περίοδος έντονης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, η Εταιρεία, με συνεχείς παρεμβάσεις στους αρμόδιους φορείς (Υπουργεία, Τοπική Αυτοδιοίκηση κ.λπ.), προσπαθεί να συμβάλει τόσο στην πνευματική ανύψωση του λαού μας, όσο και στην υπεράσπιση της ελληνικής γλώσσας. Παράλληλα παρεμβαίνει η Εταιρεία και σε κοινωνικά ζητήματα ή εθνικά θέματα βαρύνουσας σημασίας. Και εδώ ακριβώς ο Παύλος Ναθαναήλ αναφέρθηκε στην θητεία του στο BBC και στην συμβολή του στο ζήτημα της μαρτυρικής Κύπρου, στις προσπάθειές του να προωθήσει τις θέσεις του Ελληνισμού, το μείζον αυτό εθνικό θέμα, προσπάθειες που παρ’ ολίγον να του στοιχίσουν την θέση του στο BBC.

Ο Τάσος Μακράτος διαβάζοντας στίχους του Π. Ναθαναήλ έδωσε ένα δείγμα μαχητικής, κοινωνικής ποίησης «Πεινάσαμε δικαιοσύνη, Κύριε, … Διψάσαμε για το γλυκόπιοτο κρασί της Λευτεριάς». Στη συνέχεια ο Τάσος Μακράτος αναφέρθηκε στους τρόπους κοινωνικής παρέμβασης των λογοτεχνών. Οι λογοτέχνες μπορούν, με το έργο τους, να δράσουν ως εγερτήριοι άγγελοι του αισθήματος και του στοχασμού των ανθρώπων, άρα να τους συνειδητοποιήσουν και να τους ενθαρρύνουν στους αγώνες για μία δικαιότερη κοινωνία και ζωή. Επίσης, μέσω των συλλογικών τους οργάνων, μπορούν να παρέμβουν στα αρμόδια όργανα της Πολιτείας αλλά και προς τους πολίτες. Τέλος, επειδή η άρχουσα κοινωνική και οικονομική τάξη έχει εξαπολύσει εδώ και 30 χρόνια έντονη και συνεχή επίθεση κατά της μέσης τάξης και επειδή τα τελευταία χρόνια η επίθεση έχει καταστεί βίαιη και ολομέτωπη , οι λογοτέχνες, τόσο οι νέοι σε ηλικία όσο και οι ώριμοι, θα κατέβουμε στους δρόμους μαζί με τον λαό, για να υπερασπισθούμε τα κοινωνικά και δημοκρατικά μας δικαιώματα.

Ο Παύλος Ναθαναήλ, ερωτηθείς για την πλειάδα των λογοτεχνικών σωματείων, είπε ότι γίνεται προσπάθεια μιας συντονισμένης συνεργασίας μεταξύ τους. Ο Τάσος Μακράτος αναφέρθηκε στις προσπάθειες της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών για την ομοσπονδιοποίηση των λογοτεχνικών σωματείων. Τα τρία σπουδαιότερα λογοτεχνικά σωματεία είναι η Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, η Εθνική Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών και η Εταιρεία Συγγραφέων. Και οι τρεις Εταιρείες περιλαμβάνουν στις τάξεις τους αξιόλογους ποιητές και πεζογράφους.

Τόσο η Εθν. Ετ. Ελλ. Λογοτ. Όσο και η Ετ. Συγγραφέων ιδρύθηκαν από μέλη της Ετ. Ελλ. Λογοτεχνών. Είναι τώρα η ώρα να ενοποιηθούν τα σωματεία των Λογοτεχνών διότι η ισχύς του πνευματικού φορέα που θα προκύψει (π.χ. Ομοσπονδία) θα είναι ενισχυμένη και οι παρεμ βάσεις του θα έχουν μεγαλύτερο βάρος. Στα πλαίσια της προσπάθειας αυτής έγινε την Τρίτη 17 Μαΐου του 2011 ιστορική συνάντηση εκπροσώπων των μεγάλων λογοτεχνικών σωματείων (Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, Εθνική Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, Εταιρεία Συγγραφέων, Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών κ.λπ.) όπου ελήφθησαν αποφάσεις για τη στενότερη συνεργασία τους και για ενέργειες που πιθανώς να οδηγήσουν σε μια Ομοσπονδία των λογοτεχνικών σωματείων.

Από τον Παύλο Ναθαναήλ έγινε αναφορά στη συνεργασία της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών με την Ένωση Βιβλιοθηκονόμων Ελλάδος και Επιστημόνων Πληροφόρησης, της οποίας Πρόεδρος έχει διατελέσει έως πρόσφατα η Χριστίνα Κυριακοπούλου. Η Εταιρεία παραχώρησε, από τον Σεπτέμβριο του 2012, έναντι συμβολικού μηνιαίου τιμήματος, ακίνητό της επί της οδού Ακαδημίας, ώστε να στεγασθεί η Ένωση, και η τελευταία ανέλαβε την υποχρέωση της ηλεκτρονικής τακτοποίησης και ταξινόμησης των βιβλίων και των περιοδικών και του αρχείο του υλικού τη ς Εταιρείας.

Ο Τάσος Μακράτος τόνισε τόσο τον όγκο (γύρω στα 20.000 βιβλία ως μια πρώτη εκτίμηση) όσο και την ποιότητα των εντύπων της Εταιρείας και επεσήμανε ότι στην Εταιρεία υπάρχει το μεγαλύτερο μέρος του αρχείου του Ιωάννη Γρυπάρη, το οποίο έχουν μελετήσει ο Γεώργιος Βαλέττας παλαιότερα και πιο πρόσφατα η Αθηνά Κοβάνη και χρησιμοποίησαν για τις εμπεριστα­τωμένες μελέτες τους τις αναφερόμενες στο έργο και στη ζωή του Ιω. Γρυπάρη.

Σε τηλεφωνική της παρέμβαση, η εκλεκτή ποιήτρια και μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών Γιώγια Σιώκου μίλησε για την βαθειά πνευματικότητα, τις γνώσεις και το υψηλό ήθος του Παύλου Ναθαναήλ.

Ο Τάσος Μακράτος, αναφερόμενος στην προσωπικότητα του Παύλου Ναθαναήλ, ως ανθρώπου και ως Προέδρου της Εταιρείας, τόνισε την ηπιότητα και την μετριοπάθειά του, όσο και την σοβαρότητα και την σταθερότητά του. Επίσης μίλησε για την μεγάλη του οξύνοια και για το ιδιαίτερο χιούμορ π ου διαθέτει. Όλα αυτά τον καθιστούν ιδιαιτέρως αγαπητόν αφενός και αφετέρου μία νησίδα ασφάλειας. Και ακριβώς αυτές οι ψυχικές συνιστώσες του και ιδιότητές του, του επιτρέπουν να είναι Πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών με μεγάλη επιτυχία, καθώς προεδρεύει με μετριοπάθεια και ενωτικό πνεύμα. Τέλος, όντας ο ίδιος δημοκρατικός και αποκεντρωτικός, δίνει τη δυνατότητα σε εμάς τους συνεργάτες του να του παρουσιάζουμε νέες ιδέες και να τις υλοποιούμε. Συνεπώς, είναι ο Παύλος Ναθαναήλ πολύ καλός ηγήτορας. Η συνεργασία μαζί του είναι πάντα ευχάριστη και εποικοδομητική.

Τέλος, για το λογοτεχνικό έργο του Παύλου Ναθαναήλ ο Τάσος Μακράτος τόνισε ότι, εκτός των άλλων, ο Παύλος Ναθαναήλ υπήρξε και πολύ καλός ανθολόγος. Το 1961, πολύ νέος τότε και σε συνεργασία με τον Πάνο Παναγιωτούνη, εξέδωσαν την «Ανθολογία της Νεώτερης Ποίησης 1940-1960» όπου με πολύ διορατικότητα επισημαίνεται στον πρόλογο το ποιητικό βάρος των Σεφέρη, Ρίτσου, Ελύτη, Βρεττάκου. Στα επόμενα χρόνια οι Σεφέρης και Ελύτης τιμήθηκαν με το βραβείο Νόμπελ και ο Ρίτσος με το βραβείο Λένιν. Το 1964 εξέδωσαν την «Ανθολογία Κειμένων του Έπους 1940-41». Η Ανθολογία αποτελεί μία ευσύνοπτη παράθεση και συγχρόνως δίνει μια σφαιρική εικόνα των λογοτεχνικών κειμένων με θέμα το Αλβανικό Έπος (αλλά και την γερμανική εισβολή και τον αγώνα της Κρήτης). Είναι ένα εθνικό έργο και επιβάλλεται να τυπωθεί σε 2^η έκδοση. Ο Πάυλος Ναθαναήλ και μόνο με το έργο του αυτό –εκτός των άλλων κειμένων του– έχει κατακτήσει, δικαίως, υψηλή θέση στα Νεοελληνικά Γράμματα.

Τόσο ο Παύλος Ναθαναήλ, όσο και ο Τάσος Μακράτος συνεχάρησαν την Χριστίνα Κυριακοπούλου και τον Δημήτρη Πολίτη για την εκπομπή τους, η οποία συμβάλλει στην πνευματική ανύψωση των Ελλήνων πολιτών και στη σύνδεσή τους με τα λογοτεχνικά δρώμενα της εποχής.